Drugi svetovi
Radijativne naseljive zone na Marsovim polovima

Nivo ultraljubičastog (UV) zračenja na površini Marsa, na talasnim dužinama manjim od 290 nm (biološki najštetnije zračenje), mnogo je veći od onog na Zemlji. Sunčevo UV zračenje na talasnim dužinama manjim od 200 nm je u potpunosti zaustavljeno zahvaljujući visokom stepenu apsorpcije ugljendioksida (značajnog dela atmosfere Marsa), ali zračenje na dužim talasima (200 – 400 nm) ipak stiže do površine. Ovi visoki nivoi UV zračenja su identifikovani kao mogući problem za bilo kakav potencijalan oblik života na Marsu (Sagan i Pollack, 1974; Kuhn i Atreya, 1979).

Tragajući za potencijalno naseljivim sredinama na Marsu, zaštićenim od UV zračenja, razmatrane su polarne kape, koje se sastoje od sezonski promenljivog sloja zaleđenog ugljendioksida (CO2) i stalnog sloja zaleđene vode (H2O).

Utvrđeno je da, iako je CO2 led sam po sebi nedovoljan da zaustavi UV zračenje, na dubini od oko 1 m unutar trajnog sloja H2O to zračenje je smanjeno na nivo koji postoji na površini Zemlje. Ova dubina vrlo zavisi od optičkih i morfoloških svojstava ledenih slojeva.

Određeni opseg jačine zračenja (između nivoa potrebnog za odvijanje fotosinteze i nivoa štetnog po organizme) je kriterijum korišćen za određivanje gornje i donje granice severne i južne polarne radijativne naseljive zone (RNZ). Na osnovu tih rezultata zaključeno je da je život fotosintetičkih organizama moguć unutar slojeva leda na polovima. Debljina varira tokom proleća i leta između 1,5 i 2,4 m za slojeve zaleđene vode, a nekoliko centimetara za snežne pokrivače.

Ove radijativne naseljive sredine bi mogle biti glavne mete budućih astrobioloških misija na Marsu. Posebnu pažnju treba obratiti na zaštitu planete, kako polarne RNZ slučajno ne bi bile kontaminirane sondama poslatim sa Zemlje.

(20.07.2005.)

vrh