Plejade u nasim predanjima

Nas narod za Plejade zna od davnina, ali ih zove svojim imenom: Vlasici, odn. (redje) Vlascici. Naziv mozda dolazi od staroslovenskog imena za ove zvezde: Vlasezelisti (odnosno u drugim varijantama: Vlasozelisti, Vlasozilisti itd.). U Rusiji ih opet zovu Volosozari (a i Babino sazvezdje) sto dolazi od imena starog slovenskog boga Volosa. Vlasici, odn. Volosici, bi u tom slucaju bili sinovi ovog boga.

Po drugim, manje osnovanim, verzijama naziv Vlasici se vezuje za Vlahe jer u primorju za ove zvezde kazu da zalaze iz planine sa "vlaske strane". Postoji i prica o nekim Vlasima koji su oteli lepu devojku pa ih je Bog za kaznu prikovao za nebo. A po nekim kazivanjima rec Vlasici dolazi otuda sto neki po ovim zvezdama umeju "na tanku tancatu vlas kazati koje je doba noci".

Imena
Kod Srba Vlasici su sedmoro braca. U predanjima njihova imena se navode u parovima. Nije jasno koje ime se odnosi na koju zvezdu. Postoji vese verzija ovih imena.
To su Mika i Mioka, Raka i Raoka, Orisav i Borisav i sedmi Milisav.
Ili: Vole i Voleta, Rale i Raleta, Mile i Mileta i mali Przozak.
Ili: Vao i Vaoka, Mio i Mioka, Skarabojo i Borisav i mali Biljurak
Ili: Mile i Mileta, Rade i Radeta, Bore i Boreta i mali Prigimiz

Vlasici se pominju u vise narodnih prica i pesama. Po jednoj prici Vlasici su duse sedmoro umrle dece nekog cara. Po drugoj to su pet zmajeva, jedan rob i careva kci. A najpoznatija je vec pomenuta prica o Vlasima koju su oteli vrlo lepu devojku Mizulinku, pa ih je Bog, posle neutesnog placa njene majke, prikovao za nebo "da ih svet spominje doklen bude sveta". Po ovoj prici zvezde u Vlasicima se zovu Mile, Mileta, Vule, Vuleta, Skor-Bora, Barisa, a sedma je Mizulinka.

U mnogim narodnim pesmama i pripovetkama nebeska tela su antropomorfizovana. U nekim od tih predanja srecemo Veneru koja se "hvali kako je prose za Vlasice".

Vlasice, odnosno Plejade, mnogi narodi, pa i nas, koriste za odredjivanje doba noci ("na tanku tancatu vlas").

Pojava Vlasica na nebu o Petrovdanu znacila je dolazak zore te je narod u to doba noci odlazio na kosidbu. Oko Bozica Vlasici pred zoru zalaze pa je to bio cas za ustajanje.

Narod kaze da se Vlasici ne vide od Djurdjevdana do Petrovdana te tako oni "otvaraju leto a zatvaraju zimu". Postoji i izreka da "djurdjevska zora Vlasice zatvara, a vidovdanska zora Vlasice otvara" otuda sto se ove zvezde prvi put u godini vide uoci Vidovdana.
[A.Z. maj 2000.]

Izvor: Astronomija u predanjima, obicajima i umotvorinama Srba, Nenad Dj. Jankovic