Astronomski magazin
am@astronomija.co.yu
VENERA  

Sadržaj AM

 

Razdaljina od Sunca (Distance from Sun)
srednja   (Mean)
108,2 miliona km = 0,723 a.j. (AU)
maksimalna (Maximum)
109 miliona km = 0,7728 a.j. (AU)
minimalna (Minimum)
107,4 miliona km = 0,718 a.j. (AU)
Sidericki period (Sidereal) 224,701 dana (days)
Period rotacije (Rotation) 243,16 dana (days)
Srednja orbitalna brzina
(Mean orbital velocity)
 35,02 km/s
Nagib ose (Axial inclination) 178°
Nagib putanje (Orbital inclination) 3° 23´ 39´´,8
Ekscentricitet putanje
(Orbital eccentricity)
 0,007
Precnik (Diameter) 12 104 km
Prividni precnik vidjen sa Zemlje (Appaarent diameter from Earth) srednji 37´´,3 (Mean)
minimalan 9´´,5 (min)
maksimalan 65´´,2 (max)
Masa (Sunce = 1/M Venere) (Mass, Sun=1/M Venus) 408 520
Gustina (voda = 1) (Density, water=1) 5,25
Masa (Zemlja=1) (Mass, Earth=1) 0,815
Zapremina (Zemlja=1) (Volume, Earth=1) 0,86
1. kosmicka brzina (Escape velocity) 10,36 km/s
Povrsinska gravitacija (Zemlja=1) (Surface gravity, Earth=1) 0,903
Srednja povrsinska tempetratura (Mean surface temperature) na vrhu oblaka -33° C (Cloud-tops)
na povrsini 480° C (surface)
Spljostenost (Oblateness) 0
Albedo 0,76
Najveca magnituda (max) -4,4
Prividni precnik Sunca gledano sa Venere (Mean diameter of Sun, seen from Mercury) 44´ 15´´

 

Venera - druga po redu velika planeta (recnik) Suncevog sistema polazeci od Sunca.To je terestricka (recnik) i najsvetlija planeta (posle Sunca i Meseca najsvetliji objekat na nebu). Od svih planeta Venera se najvise primice Zemlji (na 40 miliona kilometara sto je jednoko oko 1000 razdaljina Meseca od Zemlje). Konacno, Venera je unutrasnja (recnik) planeta.
Predanja i verovanja
U nasem narodu Venera se zove Vecernjaca i Zornjaca  posto se vidi uvece odnosno u zoru. Zovu je i Danica jer se  ponekad vidi i po danu. Narod istice njen lepotu pa kaze za lepu zenu da je lepa kao zvezda Danica.
Veneru pominje i Varon kada kaze da je Eneja, trojanski junak, ploveci ka Italiji, gledao pred sobom danju ovu 'zvezdu'.
A 1797. nakon sto je Napoleon pokorio Italiju, Venera se videla po danu i to u podne. Napoleonove pristalice su ovo protumacile kao nebeski znak za dela koja je pocinio njihov vodja i ovu planetu su nazvali zvezdom osvajaca Italije.
Orbita
Posto Venerina putanja lezi unutar Zemljine orbite oko Sunca za nas je Venera uvek blizu Sunca. Od Sunca se udaljava najvise 47°. Zato Veneru vidimo uvece na zpadu ili ujutro naistoku (ona naime prati Sunce ili mu pak predhodi). Zatim, ovaj polozaj unutrasnje planete omogucaca da vidimo promene mena Venera (sto je prvi opazio Galilej 1610.) kao i kod Meseca. Za posmatranje te pojave dovoljan je i mali teleskop. Vrlo retko se moze pratiti i prolaz Venere ispred Sunca. Zadnji put je to bilo moguse 6. oktobra 1882. a nov prelaz ce biti tek 8. juna 2004. i zatim 6. juna 2012.
Atmsfera
Venera ima gustu atmosferu, ispunjenu bljestavim slojem oblaka. Atmosferu je otkrio cuveni ruski nucnik Lomonosov 1761. prilikom prolaza Venera ispred Sunca. Atmosfera se sastoji uglavnom od ugljendioksida (90%), kiseonika i vodene pare (1,5%), te azota (7%). Atmosferski pritisak je za nas pojam izuzetno visok - preko 90 atmosfera. Toliki pritisak vlada u nasim okeanima na dubini od oko 1000 metara. Temperaturne razlike su minimalne na Veneri sto je rezultat staklene baste koja je opet posledica visokog procenta ugljendioksida u atmosferi. Atmosfera se prostire do visine od 400 km.
Reljef
Gusti oblaci nad Venerom sprecavaju da se teleskopima sa Zemlje uoce detalji Venerinog reljefa. Ipak reljef ovo planete je danas dosta poznat zahvaljujuci svemirskim sondama koje su upucene ka Veneri. Neke od njih su poslale nesto fotografija sa same povrsine planete. Medjutim, mape Venere su stvorene na osnovu radarskih osmatranja ovih sondi.
Povrsina Venere je prilicno mlada - najstariji krateri su nastali pre svega 800 miliona godina (racunajuci na starost Suncevog sistema i vreme nastanka planeta to je tek nedavna proslost). Postojanje atmosfere i visok atmosfersk pritisak uzrok su specificnog isgleda udarnih kratera u poredjenju sa kraterima recimo Meseca. Pre svega mali meteoriti nisu u stanju da dospeju do tla Venere jer potpuno sagore u atmosferi. Zbog toga malih udarnih kratera na Veneri i nema. Veliki meteoriti, koji prezive put kroz atmosferu udaraju o tle, ali istisnut materijal se ne rasprostire daleko od mesta udara (kao npr. kod Meseca), vec se talozi oko nastalog kratera. Postoje forme reljefa koje su ocigledno vulkanskog porekla: tokovi lave, male kupole do 3 km u precniku, te velike vulkanski kupe precnika i po vise stotina kilometara.
Zatim postoje i korone (formacije slicne kraterima) i formacije koje po izgledu podsecaju na paucinu.
Inace 20% Venerine povrsine cine nizije. To su oblasti koje leze ispod prosecnog nivoa planete (s obzirom da na Veneri nema vode od cije povrsine bi se merila visina, odn. dubina, za tu svrhu se koristi prosecan precnik Venere). Oko 70% je na nivou prosecnog precnika, a 10% cine visoravni, dakle delovi tla iznad prosece visine.
Osmatranje
Venera je jedan od rado posmatranih objekata jer se lako pronalazi na nebu, a i malim teleskopom mogu se uociti njene faze.
Sta cemo i koliko videti zavisi od polozaja Venere u odnosu na Sunce i Zemlju.
Kada je Venera u gornjoj konjunkciji (recnik) (polozaj 1 na crtezu) njen ceo disk je osvetljen (puna Venera), ali je s druge strane tada on mali, jer je Venera na najvecoj razdaljini od Zemlje. Uglovna velicina Venere u tom polozaju iznosi jedva 10''.
venerarev.gif (2624 bytes)
U polozaju 2 Venera nam je bliza i njena uglovna velicina je veca (15''). Venera se tada nalazi istocno od Sunca, ali je mi mozemo videti uvece na zapadu. Ujutro Sunce izlazi pre nje pa je svojimom svetloscu zasenjuje.
Kada prodje 221 dan od gornje konjunkcije Venera dolazi u polozaj najvece istocne elongacije (recnik)i tada se za posmatraca sa Zemlje nalazi najdalje od Sunca, a ugao Sunce-Zemlja-Venera je 47°. Venera je tada u svojoj prvoj cetvrti.
71 dan kasnije Venera stize u donju konjunkciju (polozaj 5). Uglovna velicina je 64'', ali to je faza mlade Venere kada nam je okrenuta njenanocna strana, te u najboljem slucaju od Venere mozemo videti samo njen tanak srp. Venera je inace najsvetlija u polozajima 4 i 6 tj. 30 dana pre i posle donje konjunkcije.
Ako se nasa planeta nalazi u ravni Venereine putanje u trenutku kada je Venera u donjoj konjunkciji postoji sansa da pratimo prelas Venere ispred Sunca (samo posebnom opremom za osmatranje jer gledanje direktno prema Suncu moze biti fatalno za oci) Medjutim ovaj spektakl se retko dogdadja (vidite podatke gore)
71 dan posle donje konjunkcije Venera ulasi u fazu druge cetvrti. Tu je Venrea vec zapadno od Sunca i na nasem nebu se moze videti u jutarnjim satima, na istoku pre izlaska Sunca.
A nakon sledecih 221 danastize Venera ponovo u gornju konjunkciju. Vreme izmedje dva prolaza kroz gornju konjunkciju (ili bilo koju svoju istu fazu) iznosi 583,92 dana i to je sinodicka revolucija Venere
Prve svemirske sonde upucene ka Veneri
Sonda Lansirana Stigla Najblize rastojanje od Venere u km

Sta je uradila
Venera 1
12.02.1961.
19.05.1961
100 000
Kontakt je izgubljen 14 dana nakon lansiranja na 7,5 miliona km od Zemlje,
Mariner 1 22.07.1962. - -

Potpun neuspeh
Mariner 2 26.08.1962. 14.12.1962. 34 752 Prvo ispitivanje Venere, merenje magnetnog polja, jonosfere....
Zod 1 02.04.1964. ? ? Kontakt prekinun nakon nekoliko nedelja
Venera 2 12.11.1965. 27.02.1966. 24 000 Kontakt prekinut pre stizanja na odrediste
Venera 3 16.11.1965. 01.03.1966. tvrdo spustanje Prvo tvrdo spustanje. Razbila se o Venerinu atmosferu. Transmisija rezultata merenja bezuspesna.
Venera 4 12.06.1967. 18.10.1967. tvrdo spustanje Prvo detaljno ispitivanje atmosfere Venere; sekcija za spustanje usla u atmosferu na nocnoj strani, lagano ponirala uz pomoc padobrana i za to vreme, sve do visine od 26 km, su mereni: temperatura, pritisak, gustina, i sastav atmosfere. Transmisija podataka trajala je 94 minuta.
Mariner 5 14.06.1967 19.10.1967. 4000 Izvrseno je vise merenja ( magnetski polje,atmosferski pritisak, temperatura....)
Venera 5 05.01.1969. 16.05.1969. tvrdo spustanje U Venerinu atmosferu usla je na nocnoj hemisferi; sekcija za sletanje je spustana padobranom i za to vreme (53 minuta) vrsena je transmisija podataka sve do visine od 25 km.
Venera 6 10.01.1969. 17.05.1969. tvrdo spustanje Slicno kao i Venera 5 (300 km dalje). Transmisija trajala 51 minut.
Venera 7 17.08.1970.. 15.12.1970. meko spustanje Prvo meko spustanje na nocnoj hemisferi; pri prolasku kroz atmosferu vrsena hemijska analiza gasova; nakon sletanja transmisija podataka trajala 23 minuta - temperatura, pritisak...
Venera 8 26.03.1972. 22.06.1972. meko spustanje Prvo meko spustanje na dnevnoj strani planete; hemijska analiza sastava atmosfere, brzina vetra, svetlosni intenzitet, radioaktivnost povrsinskih minerala, pritisak, temperatura... Transmisija trajala 50 minuta nakon sletanja.
Mariner 10 03.11.1973. 05.02.1974. 5800 Sonda je poslala oko 3000 fotografija snimljene sa dve kamere i osam filtera. Otkrivena je spiralna struktura oblaka. Sonda je zatim produzila ka Merkuru.
Venera 9 0806.1975. 21.10.175. meko spustanje Transmisija 53 nakon sletanja; drugi deo letelice postao prvi vestacki satelit Venere; dugorocno osmatranje planete iz satelita; sekcija za sletanje emitovala na Zemlju prvu fotografiju povrsine.
Pionir Venera 1 20.05.1978. 04.12.1978. 145 Transmisija informacija iz orbite
Pionir Venera 2 08.08.1978. 09.12.1978. meko spustanje Na planetu je spusteno cak pet sondi. Podaci...
Venera 10 14.06.1975. 25.10.1975. meko spustanje Drugi vestacki satelit, sekcija za sletanje 65 minuta transmitovala  podatke nakon prizemljenja; jedna fotografija.
Venera 11 09.09.1978. 21.12.1978. meko spustanje Potvrjena opazanja o atmosferi i povrsini planete; transmisija trajala 60 minuta.
Venera 12 14.09.1978. 25.12.1978. meko spustanje Sve kao i Venera 12
Venera 13 30.10.1981. 01.03.1982. meko spustanje Nakon sletanja 127 minuta trajala transmisija; jedna fotografija povrsine; analiza tla.
Venera 14 03.11.1981. 05.03.1980. meko spustanje Slican program kao Venera 13
Venera 15 02.06.1983. ?.10.1983.