|
|
|
Astronomija broj 7 -
NERVNI SISTEM U BESTEŽINSKOM STANJU |
 Izvod
iz teksta
Sva čula su prilagođena gravitaciji, a kada gravitacije nema
dolazi do pogrešnog prijema i pogrešne interpretacije draži. Očno sočivo
ne prelama zrake na isti način kao na Zemlji. Takođe, postoje teškoće u
detektovanju pravca iz kojeg zvuk dolazi. U svemiru ne postoji gore,
dole, levo, desno u smislu kako to postoji na Zemlji već astronaut ima
iluziju da on stoji u mestu, a da se sve oko njega pomera i okreće.
Detektori položaja koji se nalaze u zglobovima i mišićima, i koji mere
uglove pod kojima se udovi nalaze i na taj način daju informaciju o
položaju našeg tela, drugačije funkcionišu u bestežinskom stanju. To
može da stvori puno problema. Mozak je naviknut na gravitaciju – ona je
konstanta u svakom proračunu koga mozak obavlja pre nego naredi neki
pokret. Kada te konstante nema nastaju problemi. Najčešći odgovor mozga
na bestežinsko stanje je mučnina, ponekad praćena povraćanjem.
Astronauti obično koriste Prometazin, lek koji otklanja ove simptome.
Međutim, on prouzrokuje sedaciju i umanjuje sposobnost za brzo
reagovanje i razmišljanje što može da napravi još veći problem. No,
većina astronauta se relativno brzo navikne na bestežinsko stanje zbog
jedne izuzetne osobine nervnog sistema a to je tzv. plastičnost nervnih
centara, tj. prilagodljivost mozga na nove uslove okruženja. Međutim,
postoji jedan mnogo veći problem boravka u svemiru a to je odsustvo
ciklusa dan/noć – ovaj problem pokazuje tendenciju porasta u toku dužeg
boravka u svemiru. |
(jun 2004.)
vrh
|
