am@astronomija.co.yu

 

Sadržaj Astronomije 8
O Astronomiji
Vesti
 
Pretplata:
- Srbija
- Inostranstvo
 

 

 

Sadržaj AM

 

 

 ASTRONOMIJA
Veća fotografija 95 k
broj 8
U Astronomiji broj 8 dobijate
na poklon poster dimenzija 21x60 cm
Astronomija broj 8  - LOKALNO JATO
 

(Izvod iz članka 'Lokalna grupa galaksija')

Lokalna grupa je uobičajeni naziv za skupinu galaksija koju smatramo za “našu”. Prvi put ih je uočio E. P. Hubble još prilikom svojih prvih ordeđivanja udaljenosti i merenja crvenog pomaka (videti njegov spis “The Realm of the Nebulae”,Yale University Press, © 1982.).

Ovo jato sačinjavaju Messierovi objekti: Andromedina galaksija M31 sa svojim satelitima M32 i M110, kao i Triangulum galaksija M33. Ovde spadaju i drugi članovi (ima ih preko 40 ukupno), uključujući i našu galaksiju Mlečni put,Veliki i Mali Magelanov oblak (LMC i SMC) koji su bili poznati i pre otkrića teleskopa, kao i nekoliko manjih galaksija otkrivenih u međuvremenu. Sve ove galaksije su rasute po zapremini jedne lopte približnog prečnika od 10 miliona sv. godina čiji se centar nalazi negde između Mlečnog puta i M31. Nije sasvim utvrđeno članstvo svih ovih galaksija našoj “porodici”, kao što jemoguć e da postoje još neki neotkriveni kandidati.

Od svih članova Lokalnog jata, M31 i Mlečni put su daleko najmasivniji, te zato predstavljaju njene dominantne članove. Svaka od ovih džinovskih spirala ima pridružene sisteme satelitskih galaksija gde sistem galaksije Mlečnog puta sadrži mnogo (obližnjih) tzv. patuljastih galaksija koje su rasute po čitavom nebu, kao što su Sag DEG 1, LMC, SMC, nedavno otkrivena Canis Major Dwarf 2, kao i patuljaste galaksije u Ursi Minoru, Dracu, Carini, Sextanu (galaksija–patuljak), Sculptoru, Fornaxu, Leu I, Leu II i možda Phoenixu Dwarfu i Leu A (koji možda pripada superjatu NGC 3109), sistem Andromedine galaksije je grupisan oko glavne galaksije M31 u Andromedi i pored obližnjih sjajnih galaksija M32 i M110 kao i slabije vidljivih i mnogo daljih NGS 147 i 185 sadrži i veoma slabo vidljive sisteme And I, And II, And III i verovatno And IV, And V, And VI (patuljasta galaksija u Pegasusu), And VII (patuljasta galaksija u Cassiopei) i And VIII.

Treća po veličini galaksija našeg jata, Trouglova spiralna galasija M33, koja je možda, a možda i nije u gravitacionom zagrljaju M31, verovatno ima kao svoj satelit galaksiju patuljka LGS 3. Takođe je moguće da je i IC 1613 pridruženi član superjata M31, dok je to manje moguće za galaksije UCGA 86 i UCGA 92.

Postoji treće potencijalno superjato oko nepravilne galaksije NGS 3109, u koje spadaju Sextans A, Sextans B, Antlia Dwarf i možda Leo A (ova galaksija možda potpada pod superjato Mlečnog puta).

Ostali članovi, uglavnom nepravilni patuljci, ne spadaju ni u jedno glavno superjato, već slobodno lete u garavitacionom polju velikih članova porodice. Svi oni zajedno formiraju ogroman oblak zvan Lokalno jato

Autor: Drago Dragović,
piše popularne i zanimljive tekstove iz astronomije. Autor je knjige "Kalendar kroz istoriju" i "Molimte objasni mi".
Po profesiji je arhitekta.
 
Možete nam pisati i na email adresu   astronomija@astronomija.co.yu ili direktno iz AM!
Pišite nam
Upišite vašu e.mail adresu
Predmet:
   

(oktobar 2004.)

vrh