(Izvod iz članka 'Lokalna
grupa galaksija')
Lokalna grupa je uobičajeni naziv za skupinu galaksija koju smatramo
za “našu”. Prvi put ih je uočio E. P. Hubble još prilikom svojih prvih
ordeđivanja udaljenosti i merenja crvenog pomaka (videti njegov spis
“The Realm of the Nebulae”,Yale University Press, © 1982.).
Ovo jato sačinjavaju Messierovi objekti: Andromedina galaksija M31 sa
svojim satelitima M32 i M110, kao i Triangulum galaksija M33. Ovde
spadaju i drugi članovi (ima ih preko 40 ukupno), uključujući i našu
galaksiju Mlečni put,Veliki i Mali Magelanov oblak (LMC i SMC) koji su
bili poznati i pre otkrića teleskopa, kao i nekoliko manjih galaksija
otkrivenih u međuvremenu. Sve ove galaksije su rasute po zapremini jedne
lopte približnog prečnika od 10 miliona sv. godina čiji se centar nalazi
negde između Mlečnog puta i M31. Nije sasvim utvrđeno članstvo svih ovih
galaksija našoj “porodici”, kao što jemoguć e da postoje još neki
neotkriveni kandidati.
Od svih članova Lokalnog jata, M31 i Mlečni put su daleko
najmasivniji, te zato predstavljaju njene dominantne članove. Svaka od
ovih džinovskih spirala ima pridružene sisteme satelitskih galaksija gde
sistem galaksije Mlečnog puta sadrži mnogo (obližnjih) tzv. patuljastih
galaksija koje su rasute po čitavom nebu, kao što su Sag DEG 1, LMC,
SMC, nedavno otkrivena Canis Major Dwarf 2, kao i patuljaste galaksije u
Ursi Minoru, Dracu, Carini, Sextanu (galaksija–patuljak), Sculptoru,
Fornaxu, Leu I, Leu II i možda Phoenixu Dwarfu i Leu A (koji možda
pripada superjatu NGC 3109), sistem Andromedine galaksije je grupisan
oko glavne galaksije M31 u Andromedi i pored obližnjih sjajnih galaksija
M32 i M110 kao i slabije vidljivih i mnogo daljih NGS 147 i 185 sadrži i
veoma slabo vidljive sisteme And I, And II, And III i verovatno And IV,
And V, And VI (patuljasta galaksija u Pegasusu), And VII (patuljasta
galaksija u Cassiopei) i And VIII.
Treća po veličini galaksija našeg jata, Trouglova spiralna galasija
M33, koja je možda, a možda i nije u gravitacionom zagrljaju M31,
verovatno ima kao svoj satelit galaksiju patuljka LGS 3. Takođe je
moguće da je i IC 1613 pridruženi član superjata M31, dok je to manje
moguće za galaksije UCGA 86 i UCGA 92.
Postoji treće potencijalno superjato oko nepravilne galaksije NGS
3109, u koje spadaju Sextans A, Sextans B, Antlia Dwarf i možda Leo A
(ova galaksija možda potpada pod superjato Mlečnog puta).
Ostali članovi, uglavnom nepravilni patuljci, ne spadaju ni u jedno
glavno superjato, već slobodno lete u garavitacionom polju velikih
članova porodice. Svi oni zajedno formiraju ogroman oblak zvan Lokalno
jato
Autor: Drago Dragović,
piše popularne i zanimljive tekstove iz astronomije. Autor
je knjige "Kalendar kroz istoriju" i "Molimte objasni mi".
Po profesiji je arhitekta. |
|