< | 1 | 2 | 3 | 4 |

 SUPERGALAKSIJA (nastavak)

M 87 (NGC 4486) (r.a. 12 30.5 dec. 12 23.4) (mag. 8.6) (veličina 8.3 x 6.6) (tip E0-1)

Divovska eliptična galaksija, jedan od najvećih članova Virgo grupe, koju je otkrio Messier marta 1781. godine opisavši je kao "...maglinu bez zvezda... sa istom svetlošću kao i druge dve magline M84 i M86...".

Ovo je bez sumnje jedna od najmasivnijih i najluminoznijih poznatih galaksija sa apsolutnom magnitudom od -21, prešavši i takve sisteme kao Velika Andromeda galaksija (M31). Totalna masa iznosi oko 790 milijardi solarnih masa.

M87

M 87 je zapažena po velikom broju zvezdanih jata. Preko 500 jata na spoljnom delovima galaksije može biti viđeno na snimcima načinjenim velikim profesionalnim teleskopima, sa jos velikim brojem jata izvan galaksije. Sve ukupno bi moglo postojati i do 4.000 zvezdanih jata. Za poređenje u našem Mlečnom Putu postoji oko 110 poznatih zvezdanih jata.

M87 je jak izvor radio emisija pod nazivom "Virgo A" (3C 274) koji zauzima peto mesto po intenzivitetu među poznatim radio izvorima.

Fotografije otkrivaju zanimljiv mlaz materijala koji se izdiže iz nukleusa galaksije i koji je dugačak preko 4.000 svetlosnih godina. Ovaj mlaz nije vidljiv u amaterskim teleskopima.

Samo jedna supernova je zabeležena u ovoj galaksiji i to u proleće 1919. godine, dostigavši magnitudu od 12,5.

M 88 (NGC 4501) (r.a. 12 31.5 dec. 14 25.1) (mag. 9.6) (udaljenost 6.9 x 3.7)

Ovo je sjajna eliptična galaksija koja se lako vidi i nalazi malim teleksopima, kao mali, ovalni oblak. Messier ju je otkrio marta 1781. godine.

M 89 (NGC 4552) (r.a. 12 35.4 dec. 12 33.2) (mag. 9.8) (veličina 3.5 x 3.5) (tip E0-1)

Nalazi se oko 1 stepen istočno i malo severnije od M87. Ovo je velika eliptična galaksija koju je u martu 1781. godine otkrio Messier. "Sjaj je eksremno bled i slab i teško se može videti" opisao je Messier prvi susret sa ovim objektom.

M89 je slična po izgledu sa M87, ali je malo manja i za jednu magnitudu bleđa. Nema značajnijih detalja na ovoj galaksiji. Totalna magnituda ove galaksije iznosi -19 i masa joj je oko 250 milijardi solarnih masa. Ova galaksija bi mogla biti bliža nama nego ostatak Virgo grupe, zbog slabog pomeranja u odnosu na ostale članove.

M 90 (NGC 4569) (r.a. 12 36.4 dec. 13 09.4) (mag. 9.5) (veličina 9.5 x 4.4)

Oko jedan stepen severoistočno od M89 i oko 1,5 stepen u istom pravcu od M87 nalazi se ova sjajna spiralna galaksija koju je otkrio Messier marta 1781. godine opisavši je uobičajenom frazom "magline bez zvezde".

U stvarnosti ovo je veoma fini sistem malo nagnut i po izgledu najverovatnije veoma sličan našem Mlečnom Putu. Prečnik galaksije je oko 80.000 svetlosnih godina.

Nekoliko veoma malih i bledih bezimenih galaksija se nalazi duž jugozapadne ivice ove galaksije.

M90 je velika ovalna galaksija koja se lako vidi u malim teleskopima. Nema značajnijih detalja.

M 91 (NGC 4548) (r.a 12 35.2 dec. 14 29.4) (mag. 10.2) (veličina 5.4 x 4.3)

Ova relativno sjajna galaksija je bila jedan od "nestalih" objekata u Messierovom katalogu.

M 98 (NGC 4192) (r.a 12 13.4 dec. 14 53.5) (mag. 10.1) (veličina 9.8 x 2.8)

ovu galaksiju koju je otkrio Mechain 1781. godine je i Messier osmatrao ubrzo nakon otkrivanja.

Galaksija je skoro ivicom okrenuta ka nama pa i pored toga je veoma laka za nalaženje i osmatranje malim teleskopima.

M 99 (NGC 4254) (r.a.12 18.4 dec. 14 25.1) (mag. 9.9) (veličina 5.4 x 4.7)

Sjajna spiralna galaksija koju je otkrio Mechain 1781. godine, a koju je Messier osmatrao kasnije te godine. Ova galaskija je skoro kružnog oblika, laka za osmatranje malim teleskopima. Ima veoma sjajan nukleus sa mnogim spiralnim rukama od kojih je ruka sa zapadne strane izuzetno masivna i zakrivljena ka severu. Kao i M98 i M100 i ova galaksija se nalazi u sazvežđu Berenkina Kosa.

M 100 (NGC 4321) (r.a. 12 22.5 dec. 15 49.1) (mag. 9.4) (veličina 7.4 x 6.3)

Ovo je velika, skoro kružna spiralna galaksija koju je otkrio Mechain 1781. godine. Nije okrenuta tačno licem ka nama. Lako se vidi manjim teleskopima dok se većim teleskopima mogu uočiti spiralne strukture galaksije. Prečnik galaksije je oko 100.000 svetlosnih godina.

M 104 (NGC 4594) (r.a. 12 40.0 dec. -11 37.3) (mag. 8.0) (veličina 8.7 3.5)

Poznatija pod nazivom "Sombrero" ili "Tamna Linija" galaksija, koja se nalazi na samoj granici između sazvežđa Device i Gavran i koja je prihvaćena kao član Virgo grupe galaksija iako se nalazi skoro 20 stepeni južno od glavne koncetracije u grupi.

M104: Sombrero galaksija (Veća slika 114 Kb)

Otkrio ju je P. Mechain maja 1781. godine, a koju je Messier dodao svojoj kopiji "Connaissance des Temps" 1784.godine. Galaksija je dodata u mnogim osmatračkim vodičima, originalnoj Messierovoj listi pod brojem 104.

M104 je lep primer galaksije viđene skoro ivicom ka nama i kao primer galaksije u tranziciji između eliptične i spiralne galaksije. M104 ima sjajnu, izdignutu glavnu masu sa sjajnim nukleusom i dobro definisanom tamnom linijom duž ekvatornijalne linije.

Tamna i veoma tanka linija se pruža tokom cele dužine galaksije južno od nukleusa. Ova tamna linija nije laka za osmatranje ni sa 10" teleskopom, mada postoje izveštaji o osmatranjima linije i sa 6" teleksopom pod idealnim uslovima.

"Sombrero" je spektakularan objekat kada se posmatra većim teleskopima. Manji teleskopi neće imati problema da otkrije prisustvo galaksije, ali detalji neće biti viđeni.

Ovo je jedna od najsjanijih i najmasivinijih galaksija sa apsolutnom magnitudom od -22, i masom od 1,3 triliona solarnih masa. "Sombrero" galaksija ima prečnik od oko 80.000 svetlosnih godina, ali sa bleđim, spoljasnjim delovima galaksije prečnik može iznositi i celih 130.000 svetlosnih godina.

U ovoj galaksiji postoji veliki broj zvezdanih jata od kojih najsjajnija imaju apsolutnu magnitudu od -10,6. Ime ove galaksije će ostati upamćeno i po njenoj povezanosti sa otkrivanjem "crvenog pomaka" i širenja Svemira. Upravo kod ove galaksije je otkriven "crveni pomak" od preko 1.200 km/sek, što je ukazalo na preveliku brzinu za lokalni oblak gasova ili maglinu u našoj galaksiji. Sa kasnijim otkrivanjem cefeid varijalabilnih zvezda u Andromeda galaksiji prisustvo drugih galaksija će biti napokon prihvaćeno i dokazano.

M104 se nalazi u atraktivnom delu neba, okružena sa šest sjajnih zvezda 7-me magnitude. Nekoliko od ovih zvezda udaljenih 19' severozapadno od galaksije formira višestruki sistem pod imenom "Sigma 1664". Oko jedan stepen jugoistočno od M104 se nalazi dvostruka zvezda Hu 738.

3C 273 (r.a.12 29.3 dec. 02 03.1)

Ovo je najsjajniji poznati kvazar (quasi-stellar radio source), misteriozan, enigmatičan i najbriljantniji objekat u Svemiru.

Ovaj kvazar je verovatno najudaljeniji objekat koji može biti osmatran 10" teleskopom. Nalazi se 3,5 stepena severoistočno od zvezde Eta Virginis, i vidi se kao bleda, plavičasta zvezda čija je magnituda 12,8. Može se naći i ako se krene 1,5 stepena zapadno od sjajne galaksije NGC 4536.

< | 1 | 2 | 3 | 4 |

(april 2004.)

vrh