Jun

Narodna imena za jun: čerešnjar (črešnjar), izok, crvenik, životar, lipštak, petrovski .... u Hrvata: lipanj
Latinski: Iunius
Engleski: June

Šesti mesec po Gregorijanskom i četvrti mesec po starom rimskom kalendaru. Do Cezarove reforme kalendara jun je imao 29 dana, a nakon toga 30 koliko ima i danas.

Svoje ime ovaj mesec duguje izgleda Junoni (lat. Iuno), rimskoj boginji Meseca i porođaja, zaštitnici braka i udatih žena. Druga terorija ime ovog meseca vezuje za rimski porodični klan Junius, a postoji i mišljenje da ime dolazi od lat. reci iuniores (mladež, omladina) te da je ovaj mesec posvećen mladima.

Ako nizbočeg drugog jun je omiljen jer sa njim počinje leto. To se obično dešava 22. juna. Tada Sunce pod pravim uglom obasjava severnu povratnicu i za Zemljane na severnom delu globusa ono je u najvišoj tački na nebu. Taj dan se zove letnji solsticij (lat. sol= Sunce, sistere = stati) jer Sunce, nakon što se penjalo ka severu, tog dana stane i počinje da se spušta ka jugu. Drukčije se ovaj dan zove letnja dugodnevnica. Tada je dan najduži u godini, a noć najkraća. Počinje, dakle, leto. Razume se na južnoj Zemljinoj hemisferi tog dana počinje zima (ali tamo je ionako sve naopačke) [kretanje Sunca].

Jun je mesec u kome se rodilo čak tri astronoma Kasinija. Jean-Dominique Cassini rođen je 8. juna 1625, Jacques Cassini (zvani Kasini III) 17. juna 1714, a Dominique Cassini (zvani IV) 30. juna 1748. Prvi je za astronomiju ipak najznačajniji. Otkrio je, između ostalog, pukotinu u Saturnovom prstenu, zatim četiri Saturnova satelita itd.

U junu (26. juna 1730.) je rodjen i Šarl Mesije (Charles Messier) tvorac čuvenog Mesijeovog kataloga maglina i zvezdanih jata. Tri veka ranije, 6. juna 1436, rodio se veliki nemački astronom i matematičar Johann Muler, poznatiji po svom latiniziranom pseudonimu Regiomontanus.

A 21. juna 1633. u tzv. Drugom procesu, sud inkvizicije nalazi da je Galileo Galilej, sin Vinćenca iz Florencije, zato što svojim delima podržava Kopernikov heliocentrični sistem, kriv i izriče mu kaznu. Galilej je, kako je poznato, morao na kolenima da se odrekne heliocentrizma, te je kazna bila blaga - doživotni kućni pritvor. Galilej je tada imao 70 godina.