fwbruar 2003
|
Kamij Flamarion (1842- 1925)
Slavni astronom Laverje, pronalazač Neptuna, upravnik Pariske opservatorije, namrgođeno je gledao u mladog činovnika pred sobom. Na stolu je ležala upravo izašla knjiga “Množina naseljenih svetova”, koju je mladić napisao. Laverje je namršteno konstatova da, sudeći po knjizi, Kamiju Flamarionu naučnička istina nije svetinja, te treba da ostavi njen hram i ode u pesnike. I tako i bi. Od te 1862. godine Flamarion (1842-1925) naumorno piše za novine, objavljuje knjige - nakon prve slede još dve o mogućnosti života na drugim planetama “Žitelji drugog sveta” (1862) i “Stvarni i zamišljeni svetovi” (1865) - te drži posećena predavanja. Polazne osnove svih njegovih radova jesu naučni fakti, ali se on potom prepušta nesputanoj mašti gradeći čudesne pejzaže i vanzemaljske civilizacije u njima. Što je udaljenje od činjenica veće, to je Flamarionova proza bila lepršavija a slava veća. Opčinjenost Marsom i spekulacije o njegovim mogućim stanovnicima zavele su široku publiku, ali i brojne astronome amatere i profesionalce, koji su neprestano osmatrali crvenu planetu i tražili tragove artefakata razumnog života. U delu “Priče o beskonačnosti” (1872), prošireno u “Lumen” (1887), Flamarion opsuje dijalog čoveka i moćnog kosmičkog duha koji objašnjava sva čudesa bogatog života u svemiru; slična tematika je i u knjizi “Zvezdani snovi” (1888). Romani “Stela” (1877) i “Uranija” (1889) bave se spekulacijama na temu reinkarnacije. Tu je i “Kraj sveta” (1894), sastavljen iz dva dela, a “Dvadeset peto stoleće” i “Kroz dva miliona godina”, pokušaj su oslikavanja evolucije čovečanstva od njegovih životinjskih početaka do rase koja nalazi svoje mesto u kosmosu. Flamarion je jedan od prvih popularizatora astronomije odnosno SF pisaca naučničkog obrazovanja koji je kombinovao nauku i fantaziju, često ovu potonju na štetu prve, što se nije dopadalo akademskim krugovima ali je čitaoce svakako uvodilo u svet otkrića i hipoteza o Univerzumu. Njegov uticaj na kolege pisce, odnosno na sledeće generacije autora, nesporan je. Lazar Komarčić navodi na početku svog romana “Jedna ugašena zvezda” Flamarionova dela kao literaturu koju je koristio, a Milutin Milanković u delu “Kroz vasionu i vekove” pominje Flamarionov sukob sa Laverjeom i zasluge za popularnost Marsa, ali i to kako je Flamarion vešto izbegao da prizna svoju grešku i ispravnost Milankovićevog mišljenja. Obrasci Flamarionih romana ušli su u istoriju SF žanra, tako da je antologijski SF roman Olafa Stejpltona “Poslednji i prvi ljudi: priča o bliskog i dalekoj budućnosti” (1930) direkno inspirisan romanom “Kraj sveta”. (april 2003.)
|
