am@astronomija.co.yu

 

 

 Istorija
 

 

 

Sadržaj AM

 

 

istorija
MAJE I ASTRONOMIJA


nastavak
Prethodna
| 1 | 2 |

Boginja Mjeseca

Katun je igrao veliku ulogu u životu Maja. Svaki katun uvijek je završavao na AHAU. Po tome je svaki idući katun završavao danom AHAU, kojem je bio pridružen broj za 2 niži. Ime katuna bilo je po završnom danu AHAU – npr. KATUN 11 AHAU. Katun zadanog imena pojavio bi se nakon 260 tuna.

Za kraće periode Maje su koristili cikluse od 104 godine. Taj period od 37960 dana za njih je predstavljao 1285 ciklusa Mjeseca, 327 ciklusa Merkura, 219 ciklusa pomračenja, 146 svetih godina, 104 svjetovne i 65 Venerinih ciklusa. Svakog 18980. dana slavili su poklapanje 73 svete i 52 svjetovne godine. Imali su i jedan ciklus od 942.890 dana ili 2.582 godine, koje su predstavljale 15 konjunkcija Neptun – Uran, 130 Saturn – Jupiter, 1.155 Jupiter – Mars, 2.284 Mars – Venera, 6.522 Venera – Merkur i 2.720 Mjesec – Sunce.

Venera je bila za Maje vrlo opasna u doba helijakalnog izlaza. U Drezdenskom Kodeksu nalaze se datumi pojavljivanja i nestajanja Venere u raznim kalendarima, koje su Maje koristili – sunčevoj godini od 365 dana, Ritualnom kalendaru od 260 dana i Dugom kalendaru, koji dane računa od postanka svijeta. Stranica kodeksa obuhvaća četiri intervala od 250, 36, 90 i 8 dana, koji odgovaraju Venerinim fazama. Prosječna vrijednost Venerinog sinodičkog ophoda* iznosi 584 dana i tada se javio problem: koliko će sinodičkih ophoda izvršiti planeta dok se ponovno ne pojavi kao jutarnja zvijezda i to na dan 1 AHAU? Pomoću tablica, Maje su našli da najmanji zajednički višekratnik brojeva 260 i 584 iznosi 37.960. Bogovi Venerinog i Tzolkinovog ciklusa sastati će se ponovno na istom mjestu nakon 37.960 dana. U tom trenutku Venera napravi 65 ophoda, a 260-dnevni kalendar 146 ophoda. U broj 37.960 sadržan je broj 365 bez ostatka, pa je i Sunčeva godina (HAAB) bila usklađena sa dva navedena ciklusa. Taj dosta točan rezultat nije zadovoljavao Maje. Oni su naišli na činjenicu da u vremenu od navedenih 65 ophoda Venere treba provesti korekciju od otprilike 5 dana, ako se ne želi poremetiti sklad sa gibanjem Venere po nebeskom svodu.

* Period između dve uzastopne konjunkcije sa Suncem. Prim.  AM

Stvarana prosječna dužina Venerinog sinodičkog ophoda je 583,92 dana, a to je 0,008 dana manje od 584 dana. Taj iznos u 65 Venerinih ophoda naraste na 5,2 dana. Ako se uzme u obzir da stvarno trajanje Venerinog ophoda varira između 580 i 588 dana, vidi se koliko je znanja bilo potrebno, da se uoči potrebna korekcija od 5 dana!

Problema oduzimanja nije bio jednostavan, ako se htjelo doći ponovno na 1AHAU. Maje su to riješili provodeći na kraju 61 Venerine godine korekciju od 4 dana. 61 Venerina godina završava danom 5.KAN; taj dolazi 4 dana nakon 1.AHAU. Odbijanjem ta 4 dana, došlo se na dan 1.AHAU! 61x584=35624-4=35620. Broj 35620 bez ostatka je djeljiv sa 260, pa nije poremećen sklad sa godinom od 260 dana (137x260=35620). Ali, poremetio se sklad s godinom od 365 dana. Da bi otklonili tu nepriliku, Maje bi u svakom petom Venerinom ciklusu (sada «ciklus» znači interval od 65 Venerinih ophoda) izvršili korekciju, odbivši 8 dana na kraju 51. Venerinog ophoda, što također vodi na dan 1.AHAU. Tako je nakon 301. ophoda Venere korekcija bila 24 dana. Točna vrijednost iznosi 24,08 dana (301x0,08=24,08). To znači da je učinjena greška za 0,08 dana (oko 2 sata) na 481 godinu, odnosno 1 dan na 6000 godina!

Sunce je bilo u istom kodeksu od 69 datuma na koje imaju pasti Sunčeve pomrčine unutar intervala od 11.690 dana (oko 33 godine).

Mars

Dokučili su da Mars postaje sjajna ponoćna «zvijezda» svakih 780 dana. Tzolkinom se može jednostavno izraziti i sinodički ophod Marsa, koji iznosi 779,933 dana, nešto manje od 780 dana. To je trostruki Tzolkin.

U Drezdenskom kodeksu opisane se konjunkcije Venere, Merkura, Jupitera i Marsa, te Sunčeve pomrčine. Zanimljivo je da su poznavali Uran i Neptun! U Kvirigvi na kamenoj steli prikazane su zvijezde Alnitak, Saiph i Rigel – konstelacija Oriona. U Čičen Ici promatrali su izlazak Poluksa, Kastora i Fomalhaut-a. Od drugih nebeskih tijela Maje su najviše pažnje posvećivali sazvježđima Blizanci i Plejade.

Veliki ciklus Maja (13.0.0.0.0. po njihovom označavanju) završava 21. decembra 2012. godine, kad će biti i tranzit Venere. Ovaj ciklus iznosi 5125,36 godina i počinje 11 Augusta 3114 g.p.n.e.

Na steli «11» iz Izapa, prikazan je Mliječni put kako će izgledati 2012. g.

Sjaj kulture Maja trajao je do 900. g.n.e., kad je počelo propadanje. Propast civilizacije Maja datira 1460.g.n.e., a 1519.g. Kortez se iskrcava i Španjolci osvajaju njihovu teritoriju. Od svih pisanih dokumenata sačuvana su samo četiri (4)!

12.19.11.3.6. 2 Kimi 9 Pohp**

**  13. april 2004. To je datum nastanka teksta. To je 26. mjesecev dan, 104. dan Tzolkina, 9 dan Haaba, 339. dan 819. ciklusa, 15704. dan kruga, dan gospodara G3, proslo je 1.868.626 dana Velikog ciklusa, a ostalo je 3.174 dana. Smjer je Sjever, a boja bijela. Taj datum odgovara GMT korelaciji 584.283 i uzima za pocetak ciklusa 11. August 3144 p.n.e.

Prethodna | 1 | 2 |

(jun 2004.)

vrh