Koliko ja znam najslicnija galaksija nasem Mlečnom
putu ne nalazi se negde u beskrajnim prostranstvima vasione već
tu pored nas na "samo" 2 miliona svetlosnih godina od nas.
Ta galaksija je naš prvi komšija,
a to je naravno predivna andromeda.
Sličnosti između
andromede i Mlečnog puta su brojne, na primer
približno su iste starosti, obe pripadaju
vrsti spiralnih galaksija, obe imaju svoje galaksije pratioce
(andromedini su 4 eliptične galaksije,
od kojih su najuočljivije 2 najsjajnije,
a Mlečnog puta su mali i veliki
Magelanov oblak, (koji su najuočljiviji),
novootkrivena galaksija u sazvežđu
strelac koju Mlečni put bukvalno usisava i
dr.....) ,imaju relativno sličnu
strukturu (disk,
jezgro, galaktička
ravan su im u približno istim proporcijama),
relativnoi slične strukture haloa
(mrtve i stare zvezde, tamna materija o kojoj još
uvek malo znamo,
itd....) i itd...... slično rotiraju
(kao i sve spiralne galaksije). Jedine
malo veće razlike između
Mlečnog puta i Andromede su to da Andromeda
ima 60% veću masu nego
Mlečni put (masa
Andromede je oko 300 milijardi sunčevih
masa) i što je naravno
zbog porasta mase veća od Mlečnog
puta (ako gledamo delove u koje nije uračunata
tamna materija Andromeda ima prečnik od
180.000 svetlosnih godina.
Inace andromeda se nalazi na 2,2 miliona
svetlosnih godina od Mlečnog puta.
Inače u njoj je prvi put detektovana
vangalaktička supernova
20. avgusta 1885.
godine. Ova ekspolzija
je nazvana S Andromeda.
Neki osnovni podaci o Andromedi:
- masa joj je oko 300
milijardi sunčevih masa ili 160% mase
mlečnog puta.
- Veličina joj je
proporcioalno veća od Mlečnog
puta i njen prečnik je oko 180.000 svetlosnih
godina - ima oko 300 milijardi zvezda
(što plavih crvenih zutih ...,
crvrnih patukljaka, crvenih i crnih džinova,
braon patuljaka, belih patuljaka,
neutronskih zvezda, crnih rupa....)
gasa, prašine,
tamne materije..... -
vidi se sa zemlje pri uglu od 13 stepeni tako da su joj
vidljivi krakovi - službene
oznake su joj M 31 ili NGC 224 a oznake
satelitskih galaksija su M110 ili NGC 205 i m
32 (m110 ima masu od 3,5
do 15 milijardi sunčevih masa) -
ima jezgro sfernog oblika koje brzo rotira čiji
je period rotacije 500.000 godina -centralno područje
naseljavaju žuti patuljci a u krakovima se
nalaze mladi plavi džinovi -
ima satelitske galaksije (2
najpoznatije) udaljena je od Mlečnog puta 2,2
miliona svetlosnih godina - kreće
sa ka centru masa mlečnog puta i nje same
brzinom od približno 220 kilometara u sekundi
- poznata je po tome što
je to prvi objekat za koji je utvrđeno da ne
pripada našoja galaksiji i za koji je utvrđeno
da je samostalna galaksija - kao i mlečni
put pripada istom jatu koje se naziva lokalna grupa, takođe
pripada i superjatu čiji se centar masa
nalazi u sazvežđu device po čemu
je celo superjato dobili naziv. Zanimljivo je
to da će se za oko 8 milijardi godina Mlečni
put i andromeda spojiti u još veću,
lepšu i sjajniju galaksiju.
Kako se kaže;
"zajedno smo jači".
Inače andromeda je jedina galaksija koja
je sa zemlje vidljiva golimokom tako da su tu veličanstvenu
galaksiju mogli da vide (samo kao magličasti
objekat) i naši preci.
Svetlost koju sada vidimo da nam stiže iz
pravca andromede krenula je na svoj veoma dug put kada su zemljom
hodali naši prapreci
homo erectusi.
Vas čitalac
Saša Topić
|