Dipl. ing. Drago I. Dragović dragovic@net.yu

Knjige D. Dragovića: "Molim te objasni mi" "Kalendar kroz istoriju"

(Linkovi u tabeli vode na odgovarajući podatak u enciklopediji Wikipedia)

U većini zemalja engleskog govornog i kulturnog područja, jedan bilion predstavlja broj 1.000.000.000 ili 10⁹ ili rečima, jednu hiljadu miliona.

U ostalim zemljama reč bilion uglavnom označava 1.000.000.000.000 ili 10¹² ili jedan milion miliona. U tim zemljama broj 10⁹ se naziva milijarda.

Reč bilion je poreklom iz XVII veka i potiče iz francuskog jezika, gde je prefiks bi– značio "dvaput, a nastavak –ilion označavao "milion" i trebalo je da označava milion miliona. Isto tako, trilion je trebalo da znači milion miliona miliona itd.

Godine 1484. francuski fizičar i matematičar Nicolas Chuquet (1445–1488) je napisao delo "Triparty en la Science de nombres", u kome je dao svoj sistem imenovanja velikih brojeva koji se bazira na latinskom numeričkom prefiksu i sufiksu –ilion, koji je označavao 10⁶.

"(prefiks)ilion" = 1.000.000^(prefiks) = 10^(6xprefiks)

U svojoj knjizi on nas podučava: "… da broj hiljadu hiljada treba nazivati milionom, hiljadu miliona bilionom, pa onda ide trilion, kvadrilion … oktilion, nonilion … i tako dalje, dokle god želimo."

U sedamnaestom veku proširile su se izmene Chuquetovog sistema imenovanja brojeva u kojima je prefiks počeo da označava potenciju osnove 1.000 (1.000 = 10³ = 1E+03) i mada je reč "milion" vekovoma korišćena da označi "hiljadu hiljada" novi sistem je koristio potencije broja 1.000. Novi sistem se pokazao kao mnogo komotniji za upotrebu, mada mu je nedostajala jednostavnost starog Chuquetovog sistema. Uskoro su ga prihvatili Francuzi i proširili ga po Severnoj Americi, gde je postao poznat kao Američki sistem.

"(prefiks)ilion" = 1.000 x 1.000^(prefiks) = 1.000^(1+prefiks) = 10^{(3 x (1+frefiks))}

U dvadesetom veku su i Englezi rešili da reorganizuju Chuquetov sistem i učine ga još podesnijim.Modifikovani Chuquetov sistem, u kome je uzeto da sufiks –"illiard" označi brojeve hiljadu puta veće od broja sa sufiksom "–illion", postigao je samo ograničen uspeh.

"(prefiks)ilion" = 1.000.000^(prefiks) [x 1.000] = 10^{((6 x prefiks)[+3])}

Tako se dogodilo da u engleskom govornom području sada imamo tri načina imenovanja velikih brojeva: Chuquetov sistem, Američki sistem i Modifikovani Chuquetov sistem. Konfuzija se povećala kada su 1948. godine Francuzi zvanično odlučili da se vrate starom, Chuqvetovom sistemu, a pravoj zbrci u sistemima izazvali su Englezi 1974. godine, kada je vlada objavila da se nezvanično priključuje, a kom' bi drugom, nego Američkom sistemu.

(septembar 2004.)

vrh