am@astronomija.co.yu

 

 
Razgovori
- Vodič
- Web
- Odredi svoj položaj
- Kretanje Zemlje
- Optički uređaji
 

 

 

Sadržaj AM

 

 

mala škola astronomije

Vodič u astronomske elemente

Instruktor: Draško    2004.

Predavanje

Pojmovi

Prizori i objekti

Ljudi

1 – Uvod u kurs

 

 

 

 

NIKADA NE GLEDAJ U SUNCE!

Astronomija na kompjuteru i na nebu

Ing. Drago Dragović (tvoj učitelj)

2 – Odredi svoj položaj

 

 

 

 

geografska širina

Severnjača

 

 

sekstant

URSA MAJOR, Veliki medved

 

 

merenja

Velika kola

 

 

geografska dužina

Alkaid

 

 

rektascenzija (RA)

Mizar

 

 

cirkumpolarno

Alioth

 

 

 

Megrez

 

 

 

Phad

 

 

 

Merak

 

 

 

Dubhe

 

 

 

Alcor

 

 

 

Chaph

 

 

 

CASSIOPEIA

 

 

 

URSA MINOR, Mali medved

 

3 – Kretanje Zemlje

 

 

 

 

zenit

 

Ptolomej

 

nadir

 

stari Grci

 

meridian

 

 

 

visina

 

 

 

azimut

 

 

 

universalno vreme, UT

 

 

 

vremenske zone

 

 

 

Greenwich, Engleska

 

 

 

geocentričnost

 

 

 

Ptolomejev svemir

 

 

 

Almagest

 

 

 

nebeska sfera

 

 

 

nebeske koordinate

 

 

4 – Optički uređaju

 

 

 

 

optički uređaji

Galilejevi sateliti

Thomas Harriot

 

optika

 

Galileo Galilei

 

refraktor (teleskop)

 

Simon Marius

 

refrakcija (prelamanje)

 

Gan De

 

proizvoljni zrak

 

Isaac Newton

 

prelamajući zrak

 

 

 

(Snell'sov zakon)

 

 

 

medijum

 

 

 

c = 299,792,458 m/s

 

 

 

indeks prelamanja

 

 

 

apsolutni indeks prelamanja

 

 

 

tačka fokusa

 

 

 

konveksno

 

 

 

dvostruko konveksno

 

 

 

prosto konveksno

 

 

 

rasipna sočiva

 

 

 

retina

 

 

 

lupa, uveličavajuće sočivo

 

 

 

stvarna slika

 

 

 

imaginarna slika

 

 

 

stvarna slika

 

 

 

objectiv (sočiva)

 

 

 

okular (sočiva)

 

 

 

fokusna daljna

 

 

 

hromatska aberacija

 

 

 

fokusni odnos

 

 

 

uveličavanje

 

 

 

totalna refleksija

 

 

 

dvogledi

 

 

 

prizme

 

 

 

reflektor (teleskop)

 

 

 

Newtonov reflektor

 

 

 

Cassegrainov reflektor

 

 

 

primarni fokus

 

 

 

katadrioptik

 

 

 

Schmidt–Cassegrain

 

 

 

durbin

 

 

5 – mena zvezda ii sjajnost

 

 

 

 

nebeski ekvator

ORION, Lovac

Johnann Bayer

 

declinacija (odstupanje)

Betelgeuse

 

 

nebeska polulopta

Bellatrix

 

 

cirkumpolarno

Saiph

 

 

ekvuatorske

Rigel

 

 

magnitude

CANIS MAJOR, Veliki pas

 

 

relativne magnitide

Sirius, Pseća zvezda

 

 

apsolutne magnitude

Adhara

 

 

svetlosna godiina

CANIS MINOR, Mali pas

 

 

astronomska jedinica (A.J.)

Procyon

 

6 – Kretanje Meseca

 

 

 

 

satelit

 

 

 

gravitacija

 

 

 

baricentar

 

 

 

orbita

 

 

 

orbitalna brzina

 

 

 

tangencijalna brzina

 

 

 

slobodni pad

 

 

 

plima

 

 

 

sinhrona rotacija

 

 

 

bliža strana (Zemljina strana)

 

 

 

dalja strana (zvezdana strana)

 

 

 

visoka plima

 

 

 

niska plima

 

 

7 – Mesečeve faze

 

 

 

 

faze Meseca

mlad Mesec

 

 

"Zemljavina"

Mesečev srp (rastući)

 

 

sinodični period

prva četvrt Meseca

 

 

siderični period

Mesečev srp (opadajući)

 

 

prolećne plime

puni Mesec

 

 

 

Poslednja četvrtina

 

 

 

Stari Mesec

 

8 – Mesečev pejzaž

 

 

 

 

Mesec

Mare Serenitatis

 

 

terminator

More vedrine

 

 

maria

Mare Crisium

 

 

mara

More krize

 

 

bazalt

Mare Tranquillitatis

 

 

reke lave

More tišine

 

 

proksin

Mare Fecunditatis

 

 

ilmenit

More plodnosti

 

 

visoravni

Mare Vaporum

 

 

breccia

More magli

 

 

datovanje stena

Mare Frigoris

 

 

plagioclasni feldspar

More hladnoće

 

 

olivin

Haemus Mountains

 

 

KRIP

Alpi

 

 

rigolit

Alpska dolina

 

 

krater

Mount Blanc

 

 

krateri

Julius Caesar

 

 

zraci

Arago

 

 

terase

Manilius

 

 

platoi

Plinius

 

 

potok

Proclus

 

 

potoci

Aristoteles

 

 

rascepi

Eudoxus

 

 

prekidi

Endymion

 

 

Mesečevi prolazni fenomeni

Atlas

 

 

 

Bond

 

 

 

Mare Imbrium

 

 

 

More kiša

 

 

 

Oceanus Procellarum

 

 

 

Okean bura

 

 

 

Sinus Aestuum

 

 

 

Zaliv strasti

 

 

 

Sinus Roris

 

 

 

Zaliv rosa

 

 

 

Alpske planine

 

 

 

Karpatske planine

 

 

 

Copernicus

 

 

 

Eratosthenes

 

 

 

Kepler

 

 

 

Plato

 

 

 

Archimedes

 

 

 

Aristillus

 

 

 

Autolycus

 

 

 

Pythagoras

 

 

 

Aristarchus

 

 

 

Mare Nubium

 

 

 

More oblaka

 

 

 

Mare Humorum

 

 

 

More vlage

 

 

 

Tycho

 

 

 

Clavius

 

 

 

Walter

 

 

 

Ptolemaeus

 

 

 

Grimaldi

 

 

 

Mare Foecunditatis

 

 

 

More plodnosti

 

 

 

Pyrenees Mountains

 

 

 

Mare Nectaris

 

 

 

More nektara

 

 

 

Mare Australe

 

 

 

Južno more

 

 

 

Theophilus

 

 

 

Cyrillus

 

 

 

Catharina

 

 

 

Piccolomi

 

 

 

Langrenus

 

9 – Boja i temperatura zvezda

 

 

 

 

površinska temperatura

TAURUS, Bik

 

 

odbijena svetlost

Aldebaran

 

 

emitovana svetlost

Alnath

 

 

toplotna energija

 

 

 

Maxwell–Boltzmann distribution

 

 

 

energrtsk špic

 

 

 

zračenje

 

 

 

(Wien's displacement law)

 

 

10 – Kolor oznake i Hertzsprung–Russellov dijagram

 

 

 

 

boja zvezda, tip zvezda, klase i podklase

Capella

 

 

luminosity

Menkarlina

 

 

Hertzsprung–Russellov (H–R) dijagram

Hassaleh

 

 

Glavni niz

Almaaz

 

 

džinov

Alnath

 

 

superdžinovi

AURIGA, Kočijaš

 

 

beli patuljci

GEMINI, Blizanci

 

 

 

Castor

 

 

 

Pollux

 

 

 

Tejat

 

 

 

Alhena

 

 

 

(Wolf 339)

 

11 – Položaj planeta

 

 

 

 

konjunkcija

(Merkur)

 

 

solarna konjunkcja

Venera

 

 

elongacja

Zemlja (?)

 

 

solarna elongacija

Mars

 

 

donje planete

Jupiter

 

 

gornje planete

Saturn

 

 

superior konjunkcija

(Uran)

 

 

donja konjunkcija

(Neptun)

 

 

opozicija

(Pluton)

 

 

kvadratura

 

 

12 – Kretanje planeta

 

 

 

 

pravo kretanje

 

 

 

retrogradno kretanje

 

 

 

sinodički period

 

 

 

siderički period

 

 

26.01.2005.

vrh