Kalendar: Rimska indikacija

am@astronomija.co.rs

Kalendar kroz istoriju

• O knjizi
• Sadržaj
i spisak poglavlja objavljenih u AM

Kalendar
Reč dve o kalendaru

Ovaj mesec
Neke zanimljivosrti o aktuelnom mesecu

Sadržaj AM

Dipl. ing.
Drago I. Dragović
dragovic@net.yu

>>> Naručite ovu knjigu

Iz knjige Kalendar kroz istoriju
Julijanski dan
- sistem brojanja dana od 4713. godine

Ovaj sistem brojanja dana može se smatrati svojevrsnim kalendarom bez godina, meseci i sedmica. U tom kalendaru dani se broje počevši još od 4713 p.n.e. Taj sistem je uveo holandski filolog i istoričar Joseph Justus Scaliger (1540 – 1609). On ga je nazvao "julijansko brojanje dana", a ceo period julijanski period[1]. Međutim, treba napomenuti da taj neziv nema nikakve veze sa Julijom Cezarom i kalendarom nazvanim po njemu.

Period je dobio ime verovatno po julijanskom kalendaru, mada je bilo tvrdnji da ime potiče od imena njegovog oca, takođe naučnika (fizičara i filozofa) i najobrazovanijeg skolastičara svoga vremena, italijana Juliusa Caesara Scaligera (1484 – 1558).

Scaligerov julijanski period počinje 1. januara 4713. pre Hrista (po julijanskom kalendaru) i traje 7980 godina. Godina 1999. je 6711 u julijanskom periodu. Posle ciklusa od 7890 godina, novi period počinje opet sa brojem 1. U svojim računima Scaliger se upravljao prema aleksandrijskom meridijanu, istom onom koji je služio i Ptolomeju u njegovim računima.

Zašto je Skaliger uzeo baš 4713 p.n.e. i zašto taj period traje baš 7980 godina sve do 3268 n.e.?

Pa, 4713 p.n.e. i indikcija (predhodno poglavlje) i Zlatni broj[2] i solarni broj[3] su imali vrednost 1. Sledeći put kada se to dogodi, biće to 15 x 19 x 28 = 7980 godina kasnije, odnosno godine 3268.

Astronomi mogu da koriste julijanski period da bi pojedinačno brojem obeležili svaki dan posle 1. januara 4713 p.n.e. Julijanski dan označen kao JD 0 označava period od 24 časa od podneva 1. januara 4713 p.n.e. pa do podneva 2. januara 4713 p.n.e.

To znači da će u podne 1. januara 2000. godine otpočeti JD 2.451.545. To se izračunava ovako:

> Od 4713 p.n.e. do 2000 n.e. imamo 6712 godina.

> U julijanskom kalendaru godina ima 365,25 dana, tako da 6712 godina ima ukupno 6712 x 365,25 = 2.451.558 dana. Oduzevši od toga 13 dana, koliko je gregorijanski kalendar ispred julijanskog i dobijamo 2.451.545 dana.

Često se koriste i decimalni delovi julijanskog dana. Na primer 1. januar 2000 u 15:00h može se napisati kao JD 2.451.545,125.

NASA (Аmerička nacionalna svemirska agencija), koristi termin "broj julijanskih dana" da označi broj proteklih dana od početka tekuće godine.

[1] J. J. Scaliger je objavio svoj predlog u Parizu 1583. godine pod nazivom "Opus de Emendatione Temporum".
[2] Odnos između mesečevih faza i dana u kalendaru tokom jedne godine. Ponavljaju se u ciklusu od 19 godina.Znači da će mlad Mesec pasti (približno) istog datuma u one dve godine koje imaju isti Zlatni broj. Detaljnije u 22. poglavlju.
[3] Veza između dana u sedmici i datuma u godini u julijanskom kalendaru se ponavlja svakih 28 godina. U gregorijanskom kalendaru to isto važi za periode koji se ne ukrštaju sa godinama koje deljive sa 100 ali ne i sa 400. Detaljnije u 38. poglavlju.

(jun 2003.)