Kalendar
Reč dve o kalendaru

Ovaj mesec
Neke zanimljivosrti o aktuelnom mesecu

Svima je poznato da godina traje otprilike 365 i ¼ dana. Međutim, to je samo krajnje približno.

Ono što je ovde bitno za nas, jeste dužina tropske godine – prosečno vreme između dva prolećna ekvinocijuma ili prolećne ravnodnevice – datuma kada počinje proleće. Ona iznosi 365,2422 dana i to je vrlo približna vrednost, koju su poznavali još stari grčki astronomi (Callipus, Ptolomej i dr.).

Stari tradicionalni kalendar crkve, julijanski kalendar, imao je 365 dana u godini i još jedan ekstra–dan koji se dodaje svake četvrte, prestupne godine, na kraju meseca februara. Tako dobijamo dužinu prosečne godine koja iznosi 365,25 dana. U vreme kada ga je na Prvom vaseljenskom Saboru u Nikeji crkva usvojila kao svoj zvanični kalendar, odlučeno je da prolećna ravnodnevica pada uvek 21. marta. Budući da je julijanska godina ipak za 0,0078 dana duža od prave godine, prolećni ekvinocijum po kalendaru je kasnio svake godine za ovim astronomskim događajem. Ta razlika se, videli smo, akumulira u 1 dan svakih 128 godina.

Kada je godine 1582. rimski papa promenio kalendar, već tada je 21. mart padao čitavih 10 dana posle ovog astronomskog događaja. Odlučio je da te godine jednostavno izostavi 10 dana, postigavši tako da sledeće godine prolećna ravnodnevica ponovo padne 21. marta. Takođe, da bi se sprečilo odstupanje kalendara od astronomskih repera, ustanovljeno je i pravilo vezano za prestupne godine. To je postignuto dodavanjem prestupnog dana svake vekovne godine ali to dodavanje ne važi za godine koje nisu deljive sa 400. Drugim rečima, godine 1700., 1800. i 1900. nisu prestupne u gregorijanskom kalendaru ali zato 1600., 2000. itd. jesu. Da bi dobili prosečnu dužinu gregorijanske godine, moramo od julijanske godine oduzeti 3 dana na svakih 400 godina: 365,25 – 3/400 = 365,25 – 0,0075 = 365,2425

Tako smo dobili dužinu gregorijanske godine, 365,2425, koja je za 0,0003 dana (oko 26 sekundi) duža od tropske, astronomske godine, koja će 2000. godine trajati 365,24218967 dana. Za tih 26 sekundi je prosečna gregorijanska godina duža od prosečne tropske godine.Ta razlika će da se akumulira u 1 dan tek posle ~3.320 godina.

(decembar 2002.)

vrh

| Home | Sadržaj | Galaksija | Sunčev sistem | Teorija i praksa | | Instrumenti | Istorija i tradicija  | Efemeride |