< Prethodna 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 || 12 | 13 | 14 |  sledeća >

Džodrel Benk opservatorija

Džodrel Benk opservatorija je najstarija radio-opservatorija na svetu. Prva istraživanja, koja su tamo vršena, potiču još iz 1945. godine kada su glavni eksperimenti bili proučavanje meteorskih pljusokva i meteora uopšte. U samom početku, ovo i nije bila opservatorija, već jedna prikolica ili bolje rečeno, brvnara, u kojoj je strpljivo radio, tada i sada, poznati naučnik Bernard Lovel. Na tom mestu gde je bila prikolica, sada je smeštena celokupna, džinovska, struktura ove najpoznatije radio-opservatorije na svetu.

Izgled opservatorije na samom početku njenog rada 1945.godine

Prva posmatranja i proučavanja su napravljena sredinom decembra 1945. godine kada je primljena velika količina šumova koju nisu pravili samo radio-izvori iz svemira, već i mnogobrojni meteori koji su ostavljali šumove pri sagorevanju dok su ulazili u Zemljinu atmosferu. Lovel i njegovi učenici su dokazali, da su veliki broj meteora u stvari otpaci od kometa koje kruže oko Sunca.

U sledećih nekoliko godina, Lovel i njegove kolege su napredovali. Napravili su prvu ozbiljnu radio-opservatoriju sa parabolodiom ili bolje rečeno, antenom od 218 stopa u prečniku, koja je u to vreme bila najveći radio-teleskop na svetu. Ovaj radio-teleskop je već u samom početku imao veliki uspeh tako što je otkrio radio-šumove koji dolaze iz Andromedine galaksije, kao i ostatke supernove iz 1572. godine koja je poznatija kao Tiho Braheova supernova. Iako je ovaj radio-teleskop bio nepokretan jer je gledao samo na zenit i neku užu okolinu, proučavanja su rodila plodom, a istraživanja radio-zvezda su godinama vršena sa velikim uspesima.

U to vreme, najuspešnija godina Džodrel Benk opservatorije je bila 1950. godina kada su proučavanja bila skoncentrisana uglavnom na meteorsku fiziku.

Kada je tzv. “svemirska era” počela u drugoj polovini 50-ih godina 20. veka, opservatorija Džodrel Benk je imala pune ruke posla.

Kao što je već napomenuto, ova opservatorija je u početku svog rada služila samo za komunikaciju sa veštačkim satelitima.

To je bilo vreme koje je ljudima iz celog sveta bilo vrlo zbunjujuće, jer je čovek zakoračio u poptuno druge i nepoznate prostore-svemir. Zbog toga, ova opservatorija, kao vodeća za komunikaciju sa veštačkim satelitima, je bila u prvom planu isticanja. Mnogi novinari su se svakodnevno komešali na sve strane oko opservatorije pokušavajući da iznude neke nove informacije od direktora, profesora Ser Bernarda Lovela. Opservatorija je mogla da uhvati sve signale satelita, a zatim da ih “prevede” i tako da upotpuni istraživačku misiju. Svi ti događaji su dali opservatoriji Džodrel Benk jedan visok položaj u svetu kosmonautike, astronomije i radio-astronomije. Bernard Lovel je bio poptuno začuđen kada je shvatio, u stvari, koliko je njegov teleskop bio od važnosti prvih godina kosmičke ere.

Bernard Lovel je rođen 1913. godine. Studirao je fiziku na Univerzitetu u Mančesteru. Tokom rata je bio pozvan da radi na radarskim postrojenjima gde je naučio mnogo toga o ovim spravama. Posle rata, on se ubrzo vratio u Mančester gde je započeo planove za svoje eksperimetne. Odlazi i Džodrel Benk sa gomilom radara koje je doneo iz vojske.

Prvobitna ideja je bilo proučavanje kosmičkih zrakova koji utiču na Zemlju, ali se taj plan menja u proučavanje meteora. Kasnije, potom, i ova istraživanja se menjaju u mnogo veći i komplikovaniji projekat, a to je celokupno istraživanje svemira pomoću radio-talasa. Lovel je tražio mnogo veći radio-teleskop jer mu je prvobitni bio nedovoljan, zbog tehničkih nedostataka, kao što je nepokretnost u azimutnoj osi.

Prva ideja o građenju velikog paraboloida od 76 metara potiče još iz međuperioda

1949-1950. godine. Konačan dizajn i ceo plan teleskopa bio je gotov već 22. juna 1950. godine. Plan za izgradnju ovog diva je dat jednoj firmi po imenom “Husband & Co“ i konačan temelj teleskopa je bio gotov maja 1953. godine.

Šine koje su omogućavale teleskopu da se okreće i po azimutnoj osi, su bile dodate u martu 1954. godine.

Ipak, bilo je tu dosta problema pri konstrukciji, jer je motor za pokretanje celokupne konstrukcije otkazao, tako da je opseratorija Džodrel Benk, sa novim paraboloidom, počela sa radom tek 1957. godine.

Lovelov radio-teleskop u Džordel Benku od 76 metara u prečniku

Paraboloid je dugo vremena bio najveći i to pokretni, radio-teleskop na svetu, koji je u početku rada, služio samo za praćenje veštačkih satelita i mnogobrojnih vasionskih sondi. Kasnije, njegova uloga je promenjena u ulogu “tragača za vanzemaljskim civilizacijama” kao i proučavanje zvezda i galaksija.

 < Prethodna 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | sledeća >

(jul 2002.)

| Home | Sadržaj | Galaksija | Sunčev sistem | Teorija i praksa |
| Instrumenti | Istorija i tradicija  | Efemeride |

vrh