|
mala škola astronomije |
Vodič u astronomske elemente |
Instruktor: Draško
2004.
Predavanje |
Pojmovi |
Prizori i
objekti |
Ljudi |
1
–
Uvod u kurs |
|
|
|
|
NIKADA NE
GLEDAJ U SUNCE! |
Astronomija
na kompjuteru i na nebu |
Ing. Drago
Dragović (tvoj učitelj) |
2 – Odredi svoj položaj |
|
|
|
|
geografska
širina |
Severnjača |
|
|
sekstant |
URSA MAJOR,
Veliki medved |
|
|
merenja |
Velika kola |
|
|
geografska
dužina |
Alkaid |
|
|
rektascenzija
(RA) |
Mizar |
|
|
cirkumpolarno |
Alioth |
|
|
|
Megrez |
|
|
|
Phad |
|
|
|
Merak |
|
|
|
Dubhe |
|
|
|
Alcor |
|
|
|
Chaph |
|
|
|
CASSIOPEIA |
|
|
|
URSA MINOR,
Mali medved |
|
3 –
Kretanje Zemlje |
|
|
|
|
zenit |
|
Ptolomej |
|
nadir |
|
stari Grci |
|
meridian |
|
|
|
visina |
|
|
|
azimut |
|
|
|
universalno
vreme, UT |
|
|
|
vremenske
zone |
|
|
|
Greenwich,
Engleska |
|
|
|
geocentričnost |
|
|
|
Ptolomejev
svemir |
|
|
|
Almagest |
|
|
|
nebeska sfera |
|
|
|
nebeske
koordinate |
|
|
4
–
Optički uređaju
|
|
|
|
|
optički
uređaji |
Galilejevi
sateliti |
Thomas
Harriot |
|
optika |
|
Galileo
Galilei |
|
refraktor
(teleskop) |
|
Simon Marius |
|
refrakcija
(prelamanje) |
|
Gan De |
|
proizvoljni
zrak |
|
Isaac Newton |
|
prelamajući
zrak |
|
|
|
(Snell'sov
zakon) |
|
|
|
medijum |
|
|
|
c =
299,792,458 m/s |
|
|
|
indeks
prelamanja |
|
|
|
apsolutni
indeks prelamanja |
|
|
|
tačka fokusa |
|
|
|
konveksno |
|
|
|
dvostruko
konveksno |
|
|
|
prosto
konveksno |
|
|
|
rasipna
sočiva |
|
|
|
retina |
|
|
|
lupa,
uveličavajuće sočivo |
|
|
|
stvarna slika |
|
|
|
imaginarna
slika |
|
|
|
stvarna slika |
|
|
|
objectiv
(sočiva) |
|
|
|
okular
(sočiva) |
|
|
|
fokusna
daljna |
|
|
|
hromatska
aberacija |
|
|
|
fokusni odnos |
|
|
|
uveličavanje |
|
|
|
totalna
refleksija |
|
|
|
dvogledi |
|
|
|
prizme |
|
|
|
reflektor
(teleskop) |
|
|
|
Newtonov
reflektor |
|
|
|
Cassegrainov
reflektor |
|
|
|
primarni
fokus |
|
|
|
katadrioptik |
|
|
|
Schmidt–Cassegrain |
|
|
|
durbin |
|
|
5
–
mena zvezda ii sjajnost |
|
|
|
|
nebeski
ekvator |
ORION, Lovac |
Johnann Bayer |
|
declinacija
(odstupanje) |
Betelgeuse |
|
|
nebeska
polulopta |
Bellatrix |
|
|
cirkumpolarno |
Saiph |
|
|
ekvuatorske |
Rigel |
|
|
magnitude |
CANIS MAJOR,
Veliki pas |
|
|
relativne
magnitide |
Sirius,
Pseća zvezda |
|
|
apsolutne
magnitude |
Adhara |
|
|
svetlosna
godiina |
CANIS MINOR,
Mali pas |
|
|
astronomska
jedinica (A.J.) |
Procyon |
|
6
–
Kretanje Meseca |
|
|
|
|
satelit |
|
|
|
gravitacija |
|
|
|
baricentar |
|
|
|
orbita |
|
|
|
orbitalna
brzina |
|
|
|
tangencijalna
brzina |
|
|
|
slobodni pad |
|
|
|
plima |
|
|
|
sinhrona
rotacija |
|
|
|
bliža strana
(Zemljina strana) |
|
|
|
dalja strana
(zvezdana strana) |
|
|
|
visoka plima |
|
|
|
niska plima |
|
|
7
– Mesečeve faze |
|
|
|
|
faze Meseca |
mlad Mesec |
|
|
"Zemljavina" |
Mesečev srp
(rastući) |
|
|
sinodični
period |
prva četvrt
Meseca |
|
|
siderični
period |
Mesečev srp
(opadajući) |
|
|
prolećne
plime |
puni Mesec |
|
|
|
Poslednja
četvrtina |
|
|
|
Stari Mesec |
|
8
–
Mesečev pejzaž |
|
|
|
|
Mesec |
Mare
Serenitatis |
|
|
terminator |
More vedrine |
|
|
maria |
Mare Crisium |
|
|
mara |
More krize |
|
|
bazalt |
Mare
Tranquillitatis |
|
|
reke lave |
More tišine |
|
|
proksin |
Mare
Fecunditatis |
|
|
ilmenit |
More
plodnosti |
|
|
visoravni |
Mare Vaporum |
|
|
breccia |
More magli |
|
|
datovanje
stena |
Mare Frigoris |
|
|
plagioclasni
feldspar |
More hladnoće |
|
|
olivin |
Haemus
Mountains |
|
|
KRIP |
Alpi |
|
|
rigolit |
Alpska dolina |
|
|
krater |
Mount Blanc |
|
|
krateri |
Julius Caesar |
|
|
zraci |
Arago |
|
|
terase |
Manilius |
|
|
platoi |
Plinius |
|
|
potok |
Proclus |
|
|
potoci |
Aristoteles |
|
|
rascepi |
Eudoxus |
|
|
prekidi |
Endymion |
|
|
Mesečevi
prolazni fenomeni |
Atlas |
|
|
|
Bond |
|
|
|
Mare Imbrium |
|
|
|
More kiša |
|
|
|
Oceanus
Procellarum |
|
|
|
Okean bura |
|
|
|
Sinus Aestuum |
|
|
|
Zaliv strasti |
|
|
|
Sinus Roris |
|
|
|
Zaliv rosa |
|
|
|
Alpske
planine |
|
|
|
Karpatske
planine |
|
|
|
Copernicus |
|
|
|
Eratosthenes |
|
|
|
Kepler |
|
|
|
Plato |
|
|
|
Archimedes |
|
|
|
Aristillus |
|
|
|
Autolycus |
|
|
|
Pythagoras |
|
|
|
Aristarchus |
|
|
|
Mare Nubium |
|
|
|
More oblaka |
|
|
|
Mare Humorum |
|
|
|
More vlage |
|
|
|
Tycho |
|
|
|
Clavius |
|
|
|
Walter |
|
|
|
Ptolemaeus |
|
|
|
Grimaldi |
|
|
|
Mare
Foecunditatis |
|
|
|
More
plodnosti |
|
|
|
Pyrenees
Mountains |
|
|
|
Mare Nectaris |
|
|
|
More nektara |
|
|
|
Mare Australe |
|
|
|
Južno more |
|
|
|
Theophilus |
|
|
|
Cyrillus |
|
|
|
Catharina |
|
|
|
Piccolomi |
|
|
|
Langrenus |
|
9
–
Boja i temperatura zvezda |
|
|
|
|
površinska
temperatura |
TAURUS, Bik |
|
|
odbijena
svetlost |
Aldebaran |
|
|
emitovana
svetlost |
Alnath |
|
|
toplotna
energija |
|
|
|
Maxwell–Boltzmann distribution |
|
|
|
energrtsk
špic |
|
|
|
zračenje |
|
|
|
(Wien's
displacement law) |
|
|
10 – Kolor oznake i Hertzsprung–Russellov dijagram |
|
|
|
|
boja zvezda,
tip zvezda, klase i podklase |
Capella |
|
|
luminosity |
Menkarlina |
|
|
Hertzsprung–Russellov (H–R) dijagram |
Hassaleh |
|
|
Glavni niz |
Almaaz |
|
|
džinov |
Alnath |
|
|
superdžinovi |
AURIGA,
Kočijaš |
|
|
beli patuljci |
GEMINI,
Blizanci |
|
|
|
Castor |
|
|
|
Pollux |
|
|
|
Tejat |
|
|
|
Alhena |
|
|
|
(Wolf 339) |
|
11 –
Položaj
planeta |
|
|
|
|
konjunkcija |
(Merkur) |
|
|
solarna
konjunkcja |
Venera |
|
|
elongacja |
Zemlja (?) |
|
|
solarna
elongacija |
Mars |
|
|
donje planete |
Jupiter |
|
|
gornje
planete |
Saturn |
|
|
superior
konjunkcija |
(Uran) |
|
|
donja
konjunkcija |
(Neptun) |
|
|
opozicija |
(Pluton) |
|
|
kvadratura |
|
|
12 –
Kretanje
planeta |
|
|
|
|
pravo
kretanje |
|
|
|
retrogradno
kretanje |
|
|
|
sinodički
period |
|
|
|
siderički
period |
|
|
26.01.2005.
vrh
|