Ivan Radetić
PLANETE SUNČEVOG
SISTEMA
(ZEMLJINOG TIPA)

Sadržaj

Uvod
• Heliocentrični
sistem
• Podaci o
Sunčevom sistemu
• Hipoteza o
postanku Sunčevog sistema

Planete
• Podela planeta
• Merkur
• Venera
• Zemlja
• Mars

Literatura

(maj 2002.)

1.Uvod

1.1 Heliocentrični sistem

Još u III veku pre nove ere Grci su smatrali da Zemlja obilazi oko Sunca, a među njima se isticao aleksandrijski astronom Aristarh. U srednjem veku se usvaja geocentrična slika sveta koju podržava i crkva i ona postaje neprikosnoveni i dogmatizovani sistem. Tek krajem XVI veka poljski astronom Nikola Kopernik objavljuje osnove heliocentričnog sistema u delu “O kruženju nebeskih tela”. Suština Kopernikovog sistema sadrži se u sledećim stavovima:

1. Planete se kreću ravnomerno po kružnim putanjama oko Sunca, ta kretanja su neprekidna i večna.

2. Poluprečnik Zemljine putanje oko Sunca zanemarljivo je mali prema poluprečniku Vasione koja je sfernog oblika, kao što je i poluprečnik Zemlje neznatan u odnosu na poluprečnik njene putanje oko Sunca.

3. Prividno kretanje nebeskih tela, pa i Sunca, posledica je obrtanja Zemlje oko Sunca.

4. Godisnje prividno kretanje Sunca u odnosu na Zemlju posledica je obrtanja Zemlje oko Sunca, koja čini jedan obrt za vreme od jedne godine.

Pojave smenjivanja dana i noći uslovnjene su obrtanjem Zemlje oko svoje ose i time što je osvetljena sunčevom svetlošċu.

Kopernik je svoje stavove dokazao merenjem daljina planeta u odnosu na Zemlju i u odnosu na Sunce, kao i merenjem njihovih perioda.

Sledbenici ove ideje bili su italijani Đordano Bruno, koga je Inkvizicija zbog ovakvog učenja spalila na lomači, i Galileo Galilej koji je svojim otkrićima osigurao pobedu Kopernikovog heliocentričnog sistema.

Naročito značajnu ulogu u razvoju novog pogleda na svet imao je nemački astronom Johan Kepler (1571 – 1630). On je posle dugogodišnjeg posmatranja i analize kretanja Marsa i drugih planeta dao svoja tri zakona koji opisuju kretanje planeta oko Sunca.

Prvi Keplerov zakon: Planete opisuju oko Sunca eliptične putanje; u zajedničkoj žiži tih putanja nalazi se Sunce.

Drugi Keplerov zakon: Radijus – vektor Sunce – planeta u jednakim vremenskim razmacima opisuje jednake površine.

Treći Keplerov zakon: Kvaadrati perioda obilaska planeta oko Sunca srazmerni su kubovima velikih poluosa njihovih putanja.

   << Sadržaj • Podaci o Sunčevom sistemu >>

vrh