|
Mihailo
Čubrović
Istraživačka Stanica Petnica
Sažetak. Dat je kratak pregled metoda i tehnika za modeliranje oblika i površine asteroida. Obrađene su samo tehnike koje se oslanjaju na krive sjaja, i to krive u optičkom opsegu, jer su ove krive dugo bile glavni izvor informacija o morfologiji asteroida. Neke tehnike koje u poslednje vreme dobijaju sve veći značaj (npr. radiometrijska i polarimetrijska posmatranja) kao i neke tradicionalne tehnike (npr. modeliranje na osnovu posmatranja okultacija) su izostavljene, i biće obrađene u posebnim člancima. Uključeni su i metodi (npr. metodi epohe) koji ne daju oblik, već samo polarnu orijentaciju asteroida, s obzirom da određivanje polarne orijentacije predstavlja obavezan deo morfološkog modeliranja. U prvom odeljku dat je kratak istorijat ovog polja planetarne astronomije i objašnjena je svrha ovakvih istraživanja. U drugom odeljku izložene su fizičke osnove na kojima se zasnivaju tehnike modeliranja i značajniji zakoni odbijanja svetlosti sa površine asteroida. Zbog nedostatka novije literature koja detaljnije obrađuje ovu oblast, ovaj odeljak je proširen izvan granica neophodnih za izlaganje glavne teme i može biti koristan i čitaocu koga samo ovo pitanje interesuje. U trećem odeljku obrađeni su metodi epohe, a u četvrtom metodi amplitude-magnitude. U petom odeljku izložene su neke modernije varijante ovih metoda, pre svega njihove kombinacije. U šestom odeljku izloženi su matematički modeli površine asteroida i zadatak tzv. modeliranja površine. U sedmom odeljku izloženi su najvažniji metodi modeliranja površine. Osmi odeljak sadrži primer primene navedenih tehnika na realne podatke. Deveti odeljak sadrži izbor literature za detaljnije proučavanje, kao i literatura kojom se autor služio pri pisanju članka. U dodacima je izložen matematički formalizam koji bi svojom obimnošću ili težinom opteretio glavni deo članka.
MODELLING OF THE SHAPE
Mihailo
Čubrović
Petnica Science
Center
Summary. A short review of methods and techniques for modelling the shape and the surface characteristics of asteroids is given. Only techniques that use the optical lightcurves are described since these lightcurves have been the main source of the informations about the morphology of the asteroids for a long time. Some techniques that become more and more important (e. g. radiometric and polarimetric observations) as well as some traditional techniques (e. g. modelling from the occultations) are not given; these techniques will be described in separate articles. Some methods, which give only the pole orientation (e. g. epoch methods), are also given, since the determination of the pole orientation comes to the obligate steps of the morphological modelling. In the first section is given a short history of this field of planetary astronomy; also the scientifical value of such investigations is described. In the second section is given the physical background of the modelling techniques; most important laws of the surface scattering are also given. Since there is little recent literature that treats this area in details, this section is more detailed then it is necessary and can be helpful also to the reader that is interested only in this area. The third section contains the description of the epoch methods, and the fourth section gives the review of the amplitude-magnitude methods. In the fifth section are given some more recent developments of the two methods mentioned, as well as their combinations. In the sixth section the mathematical model of the surface of the asteroid and the task of the so-called surface modelling is given. The seventh section contains the description of the most important methods for surface modelling. The eighth section contains an example of the application of the described methods on real data. The ninth section contains a selected bibliography for further reading, as well as the bibliography sources of this article. In the appendices is given the mathematical formalism that would be too ample or too difficult to be integrated with the main part of the article. [februar 2002.] |